Poniżej przedstawiamy Państwu ustawę o ogólnym bezpieczeństwie
produktu. Choć sama ustawa wejdzie w życie dopiero ósmego
września tego roku (art. 27), już dziś warto się
z nią zapoznać. Po pierwsze dlatego, że jej celem jest
nałożenie na producentów wielu obowiązków dotyczących
produkcji, które to staną się wymagalne z dniem wejścia
w życie ustawy. W związku z tym należałoby spojrzeć
na nasz produkt przez pryzmat przepisów ustawy (zwłaszcza
art. 4, 8 i 9) pod kątem jego bezpieczeństwa dla
konsumenta. Po drugie dlatego, że ustawa ta czyni
odpowiedzialnymi w pewnym zakresie za produkt również
sprzedawcę (art. 10) i importera (art.
21). W artykule 15 ust 1 pkt 6 znajduje się
norma dająca prawo organowi nadzoru do nakazania
producentowi wycofania na własny koszt niebezpiecznego
produktu z rynku. Warto również mieć świadomość
tego, że jeżeli konsument lub użytkownik naszego
produktu poniesie szkodę w związku z użyciem
naszego produktu, to fakt ten zostanie odnotowany w
krajowym systemie wypadków konsumenckich (art. 20 ust
2). Uregulowanie takie zapewne wpłynie też na podniesienie
się świadomości prawnej konsumentów i
upowszechnienie się roszczeń o odszkodowanie z tytułu
użytkowania produktu. Warto również poznać tą ustawę,
z tego powodu, że nawet nieumyślne jej
nieprzestrzeganie może narazić nas na sankcję karną (Rozdział
5 Przepisy karne)
Być może warto się z tej okazji zainteresować
produktami oferowanymi aktualnie przez zakłady
ubezpieczeń, które to ubezpieczenia mogą w znaczny
sposób ograniczyć ryzyko firmy związane z
zastosowaniem przepisów tej ustawy.
W przypadku konieczności uzyskania dodatkowych
informacji w tym zakresie prosimy o kontakt z Panem Pawłem Filarem - biuro w Kaliszu.
USTAWA [do góry]
z dnia 22 stycznia 2000 r.
o ogólnym bezpieczeństwie produktów.
(Dz. U. z 07.03.2000 nr 15 poz. 179)
Rozdział 1 Przepisy ogólne
Rozdział 2 Ogólne wymagania bezpieczeństwa
Rozdział 3 Obowiązki producenta i sprzedawcy
Rozdział 4 Nadzór nad bezpieczeństwem produktów
Rozdział 5 Przepisy karne
Rozdział 6 Przepis końcowy
Rozdział 1 Przepisy ogólne [na początek]
Art. 1. Ustawa określa ogólne wymagania dotyczące
bezpieczeństwa produktów, zasady i tryb przeciwdziałania
naruszeniom tych wymagań przez przedsiębiorców oraz
organy sprawujące nadzór nad bezpieczeństwem produktów.
Art. 2. Ustawa nie narusza odrębnych przepisów prawnych
regulujących szczególne warunki bezpieczeństwa określonych
produktów.
Art. 3. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) produkt - dostarczaną przez przedsiębiorcę,
zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie, rzecz ruchomą
przeznaczoną do użytku konsumentów lub nadającą się
do takiego użytku; produktem jest zarówno rzecz nowa,
jak i używana lub naprawiana bądź regenerowana, a także
energia; w rozumieniu ustawy produktem nie są jednak
rzeczy używane wprowadzane na rynek jako antyki albo
jako rzeczy wymagające naprawy lub remontu przed użyciem,
jeżeli dostarczający powiadomił konsumenta o właściwościach
tych rzeczy,
2) producent - przedsiębiorcę, który wytwarza,
wprowadza do obrotu lub naprawia produkt, a także jego
przedstawiciela oraz każdą osobę, która występuje
jako wytwórca, umieszczając na produkcie bądź do
niego dołączając swoje nazwisko, nazwę, znak towarowy
bądź inne odróżniające oznaczenie; za producenta uważa
się również importera oraz każdego, kto prowadząc
działalność gospodarczą może wpływać na bezpieczeństwo
produktu,
3) sprzedawca - przedsiębiorcę, który
uczestniczy w obrocie handlowym i którego działalność
nie wpływa na bezpieczeństwo produktu.
Rozdział 2 Ogólne wymagania bezpieczeństwa [na początek]
Art. 4. 1. Produktem bezpiecznym jest produkt, który w
zwykłych lub w innych, dających się rozsądnie
przewidzieć, warunkach jego używania, włączając czas
korzystania z produktu, nie stwarza żadnego zagrożenia
dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające
się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające
wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony bezpieczeństwa,
życia i zdrowia ludzkiego.
2. Oceniając bezpieczeństwo produktu uwzględnia
się:
1) kategorie konsumentów narażonych na zwiększone
niebezpieczeństwo związane z używaniem produktu, a zwłaszcza
dzieci,
2) cechy i właściwości produktu, w szczególności
jego skład, konstrukcję i wykończenie, opakowanie,
instrukcję jego montażu i konserwacji,
3) oddziaływanie produktu na inne produkty, jeżeli możliwe
było do przewidzenia ich łączne używanie,
4) wygląd lub prezentację produktu, jego oznakowanie,
instrukcję użycia i obsługi, sposób przechowywania i
pozbywania się oraz wszelkie inne dane lub informacje
pochodzące od producenta.
3. Nie wystarcza do uznania produktu za niebezpieczny możliwość
osiągnięcia wyższego poziomu bezpieczeństwa lub dostępność
innych produktów stwarzających niższy stopień zagrożenia
dla konsumentów.
Art. 5. Jeżeli ustanowiono szczególne przepisy dotyczące
bezpieczeństwa produktów, w szczególności z zakresu
kontroli technicznej, sanitarnej lub ochrony środowiska,
produkt powinien odpowiadać wymaganiom określonym w
tych przepisach.
Art. 6. Jeżeli do produktu nie mają zastosowania
przepisy, o których mowa w art. 5, bezpieczeństwo
produktu ocenia się uwzględniając stopień spełniania
przez produkt wymagań określonych w stosowanych
dobrowolnie Polskich Normach; w przypadku braku Polskich
Norm bezpieczeństwo produktu ocenia się uwzględniając
inne właściwe specyfikacje techniczne, zasady dobrej
praktyki zawodowej, a także poprzez odwołanie się do
stanu wiedzy i techniki lub do uzasadnionych oczekiwań
konsumentów co do bezpieczeństwa danego produktu.
Art. 7. Spełnianie przez produkt wymagań określonych w
art. 5 i 6 nie wyłącza możliwości zastosowania środków,
o których mowa w art. 14-16, jeżeli produkt stanowi
zagrożenie dla konsumentów.
Rozdział 3 Obowiązki producenta i sprzedawcy [na początek]
Art. 8. Producent jest obowiązany wprowadzać do obrotu
produkty bezpieczne.
Art. 9. 1. Producent jest obowiązany:
1) dostarczać konsumentom i sprzedawcom właściwą i pełną
informację umożliwiającą im ocenę zagrożeń związanych
z produktem w czasie normalnego lub możliwego do
przewidzenia sposobu i okresu jego używania, jeżeli
takie zagrożenia nie są, w braku odpowiedniego ostrzeżenia,
natychmiast zauważalne, oraz informację dotyczącą możliwości
przeciwdziałania tym zagrożeniom,
2) podejmować odpowiednie do właściwości produktu
wprowadzanego do obrotu środki zapobiegające
powstawaniu zagrożeń, o których mowa w pkt 1, a w
szczególności: testować próbki produktów, analizować
składane skargi i reklamacje, oznaczać produkty lub ich
serie w sposób umożliwiający ich właściwą
identyfikację,
3) podejmować, w razie konieczności, działania mające
na celu niezwłoczne wycofanie produktu z obrotu, jeżeli
produkt stwarza lub mógłby stwarzać zagrożenie dla życia
lub zdrowia konsumentów,
4) powiadamiać o zagrożeniach związanych z produktem
organy właściwe - ze względu na te zagrożenia - do
podejmowania działań administracyjnych, zwane dalej
"właściwymi organami".
2. Informacje i oznaczenia, o których mowa w ust. 1 pkt
1 i 2, należy formułować w języku polskim, w sposób
jasny i zrozumiały; winny one również zawierać nazwę
produktu, znak towarowy, firmę, nazwę lub imię i
nazwisko producenta oraz jego adres.
3. Sposób oznakowania produktów określają odrębne
przepisy.
Art. 10. Sprzedawca jest obowiązany współdziałać
z należytą starannością z producentami oraz właściwymi
organami w zakresie zapewnienia zgodności produktu z ogólnymi
wymaganiami bezpieczeństwa, a w szczególności:
1) nie dostarczać produktów, które, zgodnie z wiedzą,
jaką posiada lub jakiej można od niego oczekiwać, nie
spełniają tych wymagań,
2) przyjmować informacje od konsumentów o zagrożeniach
powodowanych przez produkty i przekazywać je producentom
oraz właściwym organom, a także współdziałać z
nimi w celu uniknięcia takich zagrożeń.
Rozdział 4 Nadzór nad bezpieczeństwem produktów [na początek]
Art. 11. 1. Organem sprawującym nadzór nad bezpieczeństwem
produktów jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów, zwany dalej "organem nadzoru", który
wykonuje swoje zadania przy pomocy Inspekcji Handlowej.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, obejmuje wykonywanie
czynności i stosowanie środków określonych w ustawie
oraz w przepisach dotyczących zakresu działania organu
nadzoru, a także Inspekcji Handlowej.
3. Przepis ust. 1 nie ogranicza kompetencji innych właściwych
organów, wynikających z odrębnych przepisów regulujących
szczególne warunki bezpieczeństwa określonych produktów.
Art. 12. 1. Organ nadzoru może żądać od organów
inspekcji i innych jednostek, do których zadań należy
wykonywanie badań bezpieczeństwa produktów,
przeprowadzenia kontroli w tym zakresie, powiadamiając równocześnie
o tym właściwy organ sprawujący nadzór nad tymi
organami lub jednostkami.
2. Organy i jednostki, o których mowa w ust. 1, oraz
organy administracji rządowej i samorządowej są obowiązane
niezwłocznie zawiadamiać organ nadzoru o stwierdzonych
zagrożeniach związanych z bezpieczeństwem produktów i
podjętych w związku z tym działaniach.
Art. 13. Organ nadzoru podejmuje środki na podstawie
ustawy odpowiednie do stopnia zagrożenia powodowanego
przez produkty. Mogą one zmierzać jedynie do odwrócenia
grożącego niebezpieczeństwa lub usunięcia już
istniejącego oraz mieć na celu zapewnienie bezpieczeństwa,
zdrowia i życia konsumentów.
Art. 14. 1. Jeżeli przed wprowadzeniem produktu do
obrotu okoliczności wskazują wystarczająco, że
produkt nie spełnia wymagań bezpieczeństwa określonych
w art. 4, organ nadzoru może nakazać producentowi
dostarczenie wszelkich informacji o produkcie i związanych
z nim zagrożeniach.
2. W przypadku stwierdzenia, iż produkt nie spełnia
wymagań bezpieczeństwa określonych w art. 4, organ
nadzoru może:
1) w zakresie uzasadnionym okolicznościami, zobowiązać
producenta do poddania produktu badaniu we właściwym
akredytowanym laboratorium, określając przedmiot i
termin przeprowadzenia badania, lub
2) na okres niezbędny do przeprowadzenia kontroli lub
badań, zakazać prezentowania, oferowania, wprowadzania
do obrotu i dostarczania produktu lub grupy produktów
powodujących zagrożenie, lub
3) zakazać wprowadzania produktu lub grupy produktów do
obrotu, do czasu spełnienia przez nie wymagań bezpieczeństwa.
3. W przypadkach określonych w ust. 2 pkt 1 w razie
stwierdzenia, że produkt nie spełnia wymagań bezpieczeństwa,
koszty badań ponosi producent.
Art. 15. 1. Jeżeli produkt wprowadzony do obrotu nie
spełnia wymagań bezpieczeństwa określonych w art.
4, organ nadzoru może:
1) zażądać od producenta informacji o zagrożeniach
związanych z produktem oraz informacji dotyczącej środków
ostrożności niezbędnych do odwrócenia grożącego
niebezpieczeństwa,
2) zobowiązać producenta do poddania produktu badaniu
we właściwym akredytowanym laboratorium, określając
przedmiot i termin przeprowadzenia badania; w przypadku
stwierdzenia, że produkt nie spełnia wymagań bezpieczeństwa,
koszty badań ponosi producent,
3) nakazać producentowi podanie odpowiednich ostrzeżeń
do publicznej wiadomości w określony sposób,
4) określić szczegółowe obowiązki producenta dotyczące
udzielania konsumentom odpowiednich informacji o
produkcie,
5) nakazać producentowi zapewnienie zgodności produktu
z wymaganiami bezpieczeństwa,
6) nakazać producentowi wycofanie produktu z obrotu lub
podjęcie działań zmierzających do odkupienia produktu
od osób, które faktycznie nim władają,
7) nakazać producentowi zniszczenie produktu, gdy
stanowi to jedyny środek zapewniający usunięcie
niebezpieczeństwa.
2. Środki przewidziane w ust. 1 mogą być stosowane
odpowiednio wobec sprzedawcy.
3. Organ nadzoru może we własnym zakresie dokonać
czynności określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.
4. Środki określone w ust. 1 winny być wprowadzone
natychmiast i - z wyjątkiem badań określonych w ust. 1
pkt 2 - na koszt zobowiązanego do ich podjęcia. W
przypadku stwierdzenia, że produkt nie spełnia wymagań
bezpieczeństwa, koszty badań ponosi producent.
Art. 16. Jeżeli produkt nie spełnia wymagań bezpieczeństwa
określonych w art. 4, organ nadzoru może także zakazać
jego reklamowania.
Art. 17. 1. Przedsiębiorca, do którego organ nadzoru
skierował żądanie, działając na podstawie art. 14-16,
może przedstawić swoje stanowisko w tej sprawie w
terminie 3 dni od dnia otrzymania żądania.
2. W przypadku braku stanowiska lub odmowy uwzględnienia
żądania, o którym mowa w ust. 1, organ nadzoru może
nałożyć obowiązki określone w art. 14-16 w drodze
decyzji. Art. 127 § 3 Kodeksu postępowania
administracyjnego nie stosuje się.
3. W zakresie, w jakim jest to niezbędne, organ nadzoru
może żądać od każdego przedsiębiorcy lub instytucji
współdziałania w celu zapobieżenia zagrożeniom
stwarzanym przez produkt.
4. Od decyzji, o których mowa w ust. 2, służy skarga
do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Art. 18. 1. Producenci i sprzedawcy są obowiązani
zapewniać upoważnionym pracownikom Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów, jego delegatur oraz Inspekcji
Handlowej odpowiednie warunki do przeprowadzenia kontroli.
2. Przedmiotem kontroli jest ustalenie, czy produkt spełnia
wymagania bezpieczeństwa, a jeżeli ich nie spełnia i w
związku z tym zostały wydane odpowiednie decyzje - czy
decyzje te zostały wykonane.
3. Upoważnieni do przeprowadzenia kontroli pracownicy
mają prawo:
1) wstępu do wszystkich pomieszczeń kontrolowanego
przedsiębiorcy,
2) wglądu do dokumentów kontrolowanego przedsiębiorcy
oraz żądania odpisów i wyciągów z tych dokumentów,
3) żądania wyjaśnień od pracowników kontrolowanego
przedsiębiorcy,
4) zabezpieczenia dokumentów i innych dowodów,
5) pobrania i zabezpieczenia próbek produktów.
4. Przeprowadzający kontrole mają obowiązek
przeprowadzać je w sposób sprawny i możliwie nie zakłócający
funkcjonowania kontrolowanego.
5. Uzyskane w trakcie kontroli informacje dotyczące
stosowanej przez kontrolowanego technologii lub stanowiące
tajemnicę handlową są objęte tajemnicą służbową;
nie dotyczy to informacji, które muszą być ujawnione
ze względu na konieczność usunięcia zagrożeń związanych
z produktem.
Art. 19. W szczególnie uzasadnionych przypadkach organ
nadzoru może poinformować opinię publiczną o zagrożeniach
związanych z produktem; koszty tej informacji ponosi
producent.
Art. 20. 1. Tworzy się krajowy system informowania o
produktach niebezpiecznych (KSIPN), do którego zadań
należy szybkie informowanie organów administracji rządowej
i samorządowej, zainteresowanych instytucji oraz
konsumentów o produktach niebezpiecznych.
2. Tworzy się krajowy system monitorowania wypadków
konsumenckich (KSMWK), do którego zadań należy
gromadzenie informacji, w tym danych o stanie zdrowia, w
celu zapobiegania powstawaniu zagrożeń.
3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe zasady organizacji i działania systemów,
o których mowa w ust. 1 i 2, zarządzania tymi systemami
oraz obowiązki podmiotów w zakresie przekazywania
systemom gromadzonych przez nie danych, a w szczególności:
1) organy sprawujące nadzór nad funkcjonowaniem systemów,
2) organy zarządzające systemami (administratorów
systemów), tryb ich powoływania i odwoływania oraz
zadania i obowiązki organów związane z tym zarządzaniem,
3) sposób zbierania, przetwarzania i udostępniania
danych w ramach systemów,
4) pojęcie wypadków konsumenckich,
5) wzór rejestru produktów niebezpiecznych,
6) wzory formularzy wykorzystywanych przy gromadzeniu
danych o wypadkach konsumenckich.
Art. 21. 1. Jeżeli organ celny podczas kontroli
celnej produktów, które mają być objęte procedurą
dopuszczenia do obrotu, stwierdzi, że produkty mogą
stanowić zagrożenie dla zdrowia, życia lub bezpieczeństwa,
zatrzymuje produkty i występuje do właściwych
organów o wydanie stosownej opinii.
2. Jeżeli właściwy organ wyda opinię potwierdzającą,
że produkt stanowi zagrożenie dla życia, zdrowia lub
bezpieczeństwa, organ celny cofa produkt za granicę.
3. Koszty cofnięcia produktu za granicę ponosi
producent.
4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
1) produkty, które podlegają zatrzymaniu w trybie określonym
w ust. 1 ze względu na brak dokumentacji lub oznakowania
wymaganego szczególnymi przepisami dotyczącymi
bezpieczeństwa tych produktów,
2) tryb postępowania organów celnych przy zatrzymywaniu
produktów, o których mowa w ust. 1,
3) organy, o których mowa w ust. 1, oraz ich właściwość
i zadania w tym zakresie, ze szczególnym uwzględnieniem
zadań krajowego systemu informowania o produktach
niebezpiecznych (KSIPN).
Art. 22. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może
określić szczegółowe warunki bezpieczeństwa lub
znakowania określonych produktów.
Art. 23. 1. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzeń,
szczegółowe warunki dotyczące:
1) bezpieczeństwa zabawek,
2) bezpieczeństwa innych produktów, które stwarzają
zagrożenie dla konsumentów przez to, że ich wygląd
wskazuje na inne przeznaczenie niż rzeczywiste,
3) bezpieczeństwa i znakowania produktów włókienniczych.
2. W rozporządzeniach, o których mowa w ust. 1, Rada
Ministrów określa w szczególności:
1) wymagania dotyczące wytwarzania produktów,
2) informacje, które powinny zostać umieszczone na
etykiecie lub opakowaniu produktu,
3) sposób ponoszenia kosztów związanych z badaniem
produktów na zgodność ze szczególnymi wymogami
bezpieczeństwa, z uwzględnieniem zasad określonych w
art. 15,
4) organ sprawujący nadzór nad bezpieczeństwem produktów
oraz tryb wykonywania tego nadzoru.
Rozdział 5 Przepisy karne [na początek]
Art. 24. 1. Kto narusza, chociażby nieumyślnie, którykolwiek
z obowiązków określonych w art. 9 lub w art. 10, bądź
narusza, chociażby nieumyślnie, którykolwiek z obowiązków
wynikających z decyzji organu nadzoru wydanej na
podstawie art. 17 ust. 2, podlega grzywnie.
2. Tej samej karze podlega, kto nie wykonuje, chociażby
nieumyślnie, żądania organu nadzoru skierowanego na
podstawie art. 14-16 lub art. 17 ust. 3.
Art. 25. Kto będąc w zakresie działalności przedsiębiorstwa
odpowiedzialnym za wykonanie obowiązku określonego w
art. 9 lub art. 10 albo wynikającego z żądania organu
nadzoru skierowanego na podstawie art. 14-16 lub art. 17
ust. 3, bądź z decyzji organu nadzoru wydanej na
podstawie art. 17 ust. 2, dopuszcza do naruszenia któregokolwiek
z tych obowiązków, podlega grzywnie.
Art. 26. 1. Sąd może orzec przepadek przedmiotów
pochodzących z przestępstwa, będących produktami
stwarzającymi zagrożenie dla życia, zdrowia lub
bezpieczeństwa konsumentów, choćby nie stanowiły własności
sprawcy.
2. Sąd może zarządzić zniszczenie przedmiotów, których
przepadek orzeczono, niezależnie od ich wartości.
Rozdział 6 Przepis końcowy [na początek]
Art. 27. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy
o dnia ogłoszenia.
IA redaguje Paweł Filar - prawnik, broker w KB Prometeusz oddział Kalisz.
|
